utor "Pedagogiki ogólnej" systematyzuje też "granice wychowania", które wcześniej rzadko przewijały się jako temat w polskich badaniach pedagogicznych skłaniając się do tezy za Rowidem, iż wyznaczają je przede wszystkim czynniki genetyczne i środowiskowe wraz z całym "kompleksem poznawalnych i niepoznawalnych determinant". Granice wychowania mogą też stykać się znaczeniowo z tzw. pseudowychowaniem, które może z jednej strony wykazywać cechy wychowania humanistycznego jak i ideologicznego np. w duchu faszystowskim będąc w sumie zaprzeczeniem natury wychowania czyli jego alienacją. Jeśli tak odczytamy podręcznik Śliwerskiego, to usystematyzowana wykładnia wiedzy dotyczącej węzłowo rozumianej wykładni współczesnej teorii i praktyki pedagogicznej pozwoli nam na prześledzenie drogi jaką w międzyczasie przeszła; od autonomicznych teorii i twierdzeń do interdyscyplinarnej perspektywy, gdzie wychowanie jawi się jako: "zespół czynności , które pobudzają energie twórcze w wychowaniu i wyzwalają procesy stawania się osobowości uspołecznionej. A także jako proces przystosowywania i wżywania się jednostki w świat kultury, pobudza duchowe stawanie się człowieka ucząc go samokształcenia i pracy nad sobą. Stając się jego autokreacją". To twierdzenie wybrałem jako swoiste motto podsumowujące ten nowego typu podręcznik akademicki. Autor bowiem nie kierując się modą, nie upraszcza sobie stojącego przed nim zadania. Kiedy brakuje mu czasem reprezentatywnej literatury przedmiotu, stara się sam rozwiązać te problemy czyniąc z tej książki "dzieło otwarte". Czytając ją po raz drugi zdałem sobie sprawę, że dla wielu studentów jak i dydaktyków może stanowić zgoła zbiór idealnych, a może nawet idealistycznych postulatów, np. ten dotyczący udziału w prawidłowym procesie wychowaniu autorytetu. Ale pamiętajmy, że ta teoria i praktyka wychowania kształtowana przez lata gromadzenia się i systematyzowania wiedzy o niej dalej ewoluuje starając się dotrzymać kroku współczesności. Mam nadzieję tej współczesności, która czerpie swoją mądrość z historii i doświadczenia pozostawioną nam przez pokolenia.